Anonim

Demokracja bezpośrednia

      Historia

        Współczesne występowanie

      Porównanie demokracji pośredniej i bezpośredniej

      Efekty stosowania demokracji bezpośredniej

      Narzędzia demokracji bezpośredniej

        Referendum

        Plebiscyt

        Inicjatywa ludowa

        Głosowanie przez internet

      Literatura

      Linki zewnętrzne

Demokracja bezpośrednia - (z greckiego Demos = lud oraz creatos = panować czyli bezpośrednie panowanie ludu) system polityczny, w którym decyzje podejmuje się przez głosowanie ludowe (plebiscyt, referendum), w którym wziąć udział mogą wszyscy obywatele uprawnieni do głosowania. W demokracji bezpośredniej, w porównaniu do obecnej w większości państw zachodnich demokracji pośredniej, obywatele mają większy i bezpośredni wpływ na podejmowane decyzje.

Historia

Początki demokracji bezpośredniej sięgają starożytnych Aten.

Współczesne występowanie

Elementy demokracji bezpośredniej występują w większości współczesnych systemów demokracji pośredniej, w Polsce są to głównie referenda lokalne w sprawie odwołania organów samorządu terytorialnego oraz referenda ogólnopolskie w najważniejszych sprawach ustrojowych (przyjęcie Konstytucji, przystąpienie do Unii Europejskiej). Nie ma jednak tradycji podejmowania decyzji przez referenda i większość ważnych decyzji podejmuje parlament.

System najbliższy demokracji bezpośredniej występuje obecnie w Szwajcarii - praktycznie każda ustawa federalna i lokalna może zostać poddana pod referendum; według szacunków prowadzi się tam więcej referendów niż we wszystkich pozostałych państwach świata łącznie. Generalną tendencją jest, że na poziomie samorządowym występuje system bliższy demokracji bezpośredniej niż na poziomie wyższym.

Poza Szwajcarią, demokrację bezpośrednią w podobnej formie stosuje się również w Liechtensteinie[1].

Szwajcaria i Liechtenstein nie są jednak jedynymi krajami, w których przeprowadza się referenda na poziomie ogólnokrajowym. Dla przykładu w okresie 1793-1978 na całym świecie przeprowadzono w sumie ok. 500 referendów (na poziomie ogólnokrajowym). Z czego 300 (60%) odbyło się w Szwajcarii. Na drugim miejscu znajduje się Australia, gdzie przeprowadzono 40 (8%) referendów[2].

Porównanie demokracji pośredniej i bezpośredniej

Demokracja bezpośrednia pozwala uniknąć niektórych problemów demokracji pośredniej:

Efekty stosowania demokracji bezpośredniej

Narzędzia demokracji bezpośredniej

Referendum
Plebiscyt

Inną formą demokracji bezpośredniej jest plebiscyt. Rozstrzyga on kwestie o charakterze kompleksowym, głosujący biorą pod uwagę całokształt warunków (np. przynależność terytorium do danego państwa, a tym samym ustroju).

Inicjatywa ludowa

Istnieje również możliwość zgłoszenia inicjatywy ustawodawczej lub weta obywatelskiego. Obywatele mogą w ten sposób inicjować tworzenie aktów prawnych lub ich odrzucenie. Określona liczba obywateli (w Polsce sto tysięcy osób mających czynne prawo wyborcze w wyborach parlamentarnych) może przedłożyć konkretną propozycję lub tylko założenia.

Głosowanie przez internet

Wynalazek internetu pozwala na tworzenie systemów zarządzania państwem i samorządem w oparciu o demokrację bezpośrednią. System ten może stać się podstawą przyszłych systemów politycznych.

[10]Lars P. Feld. The Political Economy of Direct Legislation: Direct Democracy and Local Decision-Making. „Economic Policy”. 0 (33), ss. 329-363 (2001) (ang.).

Literatura

Linki zewnętrzne

[1] Liechtenstein-Institut: Direkte Demokratie (niem.). [dostęp 23.07.2009].

[2] Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 82.

[3] Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 86.

[4] Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 88.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[5] 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bruno S. Frey: Glück. Die Sicht der Ökonomie. Zürich/Chur: Rüegger Verlag, 2010, s. 89.

[6] P. Feld Feld, Justina A.V. Fischer, Gebhard Kirchgässner. The Effect of Direct Democracy on Income Redistribution: Evidence for Switzerland∗. „CESIFO WORKING PAPER”. NO. 1837 (October 2006) (ang.). [dostęp 19.08.2010].

[7] 7,0 7,1 7,2 7,3 Lorenz Blume, Jens Müller, Stefan Voigt. The Economic Effects of Direct Democracy - a first global assessment. „CESIFO WORKING PAPER”. NO. 2149 (November 2007) (ang.). [dostęp 13.09.2010].

[7] 7,0 7,1 7,2 7,3 Lorenz Blume, Jens Müller, Stefan Voigt. The Economic Effects of Direct Democracy - a first global assessment. „CESIFO WORKING PAPER”. NO. 2149 (November 2007) (ang.). [dostęp 13.09.2010].

[7] 7,0 7,1 7,2 7,3 Lorenz Blume, Jens Müller, Stefan Voigt. The Economic Effects of Direct Democracy - a first global assessment. „CESIFO WORKING PAPER”. NO. 2149 (November 2007) (ang.). [dostęp 13.09.2010].

[7] 7,0 7,1 7,2 7,3 Lorenz Blume, Jens Müller, Stefan Voigt. The Economic Effects of Direct Democracy - a first global assessment. „CESIFO WORKING PAPER”. NO. 2149 (November 2007) (ang.). [dostęp 13.09.2010].

[8] Theo Schiller: Direkte Demokratie. Forschung und Perspektiven. Wiesbaden: Westdeutscher Verlag, 2002, s. 97.

[9] Bruno, S. Frey. Constitution for Knaves Crowds Out Civic Virtues. „Economic Journal”. 107, ss. 1043-1053 (1997) (ang.).

[11] John G. Matsuaka. Fiscal Effects of the Voter Initiative: Evidence from the Last 30 Years. „Journal of Political Economy”. 103 (2), ss. 587-623 (1995) (ang.).

[12] John G. Matsuaka. For the Many or the Few. How the Initiave Process Changes American Government. „Book manuscript, University of Southern California, Los Angeles” (2003) (ang.).


Publikacja jest udostępniona w encyklopedii serwisu Szkolnictwo.pl. Treść objęta jest licencją GNU Wolnej Dokumentacji w wersji 1.1 lub dowolnej pózniejszej opublikowanej przez Free Software Foundation i została ona opracowana na podstawie Wikipedii, tutaj możesz znaleźć artykuł źródłowy oraz autorów.